Müzik mi, Sinema mı?

İstanbul Modern Sinema, Ekim’de müzik belgesellerinden bir seçki sunuyor

İstanbul Modern Sinema, Bant dergisi işbirliğiyle 3-31 Ekim tarihlerinde "Müzik mi, Sinema mı?" başlığıyla müzik belgesellerinden oluşan bir program sunuyor. Kameraların müziğe çevrildiği, sinematografik anlatımın müziğe odaklandığı bu seçkide, müzik tarihini değiştirmiş, gölgede kalmış, keşfedilmeyi bekleyen grup ve müzisyenler, müziğin kayıtdışı akımları, sıradışı müzik hayatları yer alıyor.

11 belgeselden oluşan bu program, Don Letts’in punk incelemesinden Kamboçya’nın psychedelic-rock tarihine, funk kimyageri Bernie Worrell’dan avangard caz gitaristi Fred Frith’in şehirlerarası müzikal deneylerine, Anadolu Rock’tan Arthur Russell’a uzanan zengin bir çeşitlilik içeriyor.

"Punk Tavrı"nda, Punk üstadı Don Letts, 60’ların garage-rock’ından başlayarak punk tarihinin her tür evresine değiniyor. Kaan Demirkan, "Müzikte Bir Deney: Anadolu Rock" başlıklı filminde 60’lar ve 70’lerde Erkin Koray, Cem Karaca, Moğollar, 3 Hürel gibi efsanelerle yeşeren Anadolu Rock müziğine odaklanıyor.

Philip Di Fiore’nin "Sıradışı: Dünyaya Düşen Bernie Worrell" başlıklı belgeseli, hip-hop müzisyenlerinin örnek aldığı isimlerin başında gelen Bernie Worrell’ın garip kariyerini etkileyici biçimde yansıtıyor.

Ondi Timoner, "DIG!" başlıklı filminde iki farklı grubun, Brian Jonestown Massacre ile Dandy Warhols’ın arasındaki şaşırtıcı bağları, komik ve heyecan dolu bir yapımla aktarıyor.

Zamanında anlaşılamamış bir müzik dehasının, besteci, çellocu, şarkıcı ve dans müziği sanatçısı Arthur Russell’ın öyküsünü, Amerikalı yönetmen Matt Wolf, "Asi Alaşım: Bir Arthur Russell Portresi"nde etkileyici bir anlatımla sunuyor. Yönetmen Matt Wolf, filmin İstanbul Modern Sinema’daki gösteriminde sinemaseverlerle birlikte olacak.

Jeff Feuerzeig, "Daniel Johnston ve Şeytan"da, Kurt Cobain ve daha nice müzisyenin ilham kaynaklarından biri olan Daniel Johnston’ın şeytan korkusu, paranoyalar ve akıl hastalığıyla geçen trajik-komik yaşamını yansıtıyor.

Klaus Maeck ve Johanna Schenkel, "Aşk Şarkıları"nda, kariyerinin doruğundaki Alman müzik efsanesi Einstürzende Neubauten’ın müzik serüvenini çarpıcı görüntüler eşliğinde aktarıyor.

Nicholas Humbert ve Werner Penzel, "Sınırdan Ötesi"nde, İngiliz avangard caz müzisyeni Fred Frith’in Amerika’dan Japonya’ya uzanan yolculuğunda gerçekleştirdiği müzikal birliktelikleri beyazperdeye taşıyor.

Kasım ayında İstanbul’da bir konser verecek olan Amerikalı topluluk Dengue Fever’ın Kamboçya’daki sürprizlerle dolu turnesini, yönetmen John Pirozzi, "Mekong Nehrinde Uyurgezer"de yansıtıyor. Dengue Fever’ın Kamboçyalı vokalisti Chom Nimol’un ülkesine duygusal dönüşünün yanı sıra, ülkenin eski ve efsanevi müzisyenleriyle gerçekleştirdiği performanslar da ilgi çekici.

Ana Jobim, "Tom’un Dünyası" ile tüm dünyada milyonların hayran olduğu bossa-nova’nın yaratıcılarından, müzik tarihinin en önemli bestecilerinden biri olan kocası Anton Carlos Jobim’in dünyasını aktarıyor.

Elvan Kıvılcım, iki kadın DJ üzerine yaptığı "She-J" başlıklı filminde aynı zamanda Türkiye ile Avrupa kimliklerinin çatışmasını da konu ediniyor.

Punk Tavrı / Punk Attitude, 2005
Yönetmen: Don Letts
88’, İngilizce, Renkli
Punk üstadı Don Letts’in yönetmenliğinde, punk tarihine şaşırtıcı ve derin bir bakış. 60’ların garage-rock’ından başlayarak zaman içerisinde punk’ın her tür evresine ve formuna değinmeyi başaran, içerdiği röportajlar ve tozlu arşivlerden kesilmiş özel görüntülerle de ayrı bir ilgiyi hak eden, punk üzerine çekilmiş en ’hakiki’ belgesel.

Müzikte Bir Deney: Anadolu Rock, 2006
Yönetmen: Kaan Demirkıran
97’, Türkçe, Renkli ve Siyah-Beyaz
Müzikte Bir Deney: Anadolu Rock, Türkiye’nin belki de müzikte en yaratıcı olduğu yıllara uzanıyor: 60’lar ve 70’lerde, Erkin Koray, Cem Karaca, Moğollar, 3 Hürel gibi efsanelerle yeşeren Anadolu Rock müziğine odaklanıyor. Film, bu alanda, Türkiye’de çekilmiş elle tutulur ender belgesellerden biri olmasıyla da ayrı bir önem taşıyor.

Sıradışı: Dünyaya Düşen Bernie Worrell / Stranger: Bernie Worrell on Earth, 2005
Yönetmen: Philip Di Fiore
39’, Renkli, İngilizce
Bernie Worrell kimdir? Neden onun hakkında bir belgesel çekildi? Ve neden bir müziksever bu müzik kişiliğiyle tanışmalı? Çok küçük yaşta başlayan ve ardından orkestralarla devam eden bir kariyeri bırakarak Parliament, Funkadelic ile müziğin gidişatını değiştiren bir isim Bernie Worrell. Bugün hip-hop müzisyenlerince en çok örnek alınan isimlerin başında. Worrell’ın garip kariyeri ve muhteşem tınılarıyla tanışacağınız etkileyici bir belgesel.

DIG!, 2004
Yönetmen: Ondi Timoner
107’, Renkli / İngilizce
İşte gerçek rock’n’roll ruhu! İki grup, sıradışı müzik adamları ve efsaneleşecek olan çarpık bir kariyer… Bir tarafta şöhreti bir türlü yakalayamayan, grup içi kavgalarla boğuşan Brian Jonestown Massacre, diğer tarafta şöhret basamaklarını bir bir tırmanan Dandy Warhols ve bu iki grup arasındaki şaşırtıcı bağlar. Herhangi bir Hollywood filmine taş çıkartacak komiklik ve heyecanla dolu bir yapım...

Asi Alaşım: Bir Arthur Russell Portresi / Wild Combination: A Portrait of Arthur Russell, 2008
Yönetmen: Matt Wolf
70’, Renkli, İngilizce
1970’lerin sonlarında New York, müziğin hangi yönde ilerleyeceğinin bilinmediği bir dönem. Bu şehirde ve zamanda ortaya çıkan müzikal bir deha... 1992 yılında AIDS’ten ölen besteci, çellocu, şarkıcı ve dans müziği sanatçısı Arthur Russell, hayatta olduğu süre içerisinde müzik çevrelerince fazla tanınan bir isim değildi. Ancak modern dans müziğinin temellerini atan deneysel çalışmaları, üzerinden 20 yıl geçse de dün yaratılmış gibi duran akıl almaz parçaları şimdi gün yüzüne çıkarken, hayran kitlesi de katlanarak artıyor. Film, Amerikalı yönetmen Matt Wolf’un enfes anlatımıyla, zamanında anlaşılamamış bir müzik dehasının hikâyesine mercek tutuyor.

Daniel Johnston ve Şeytan / The Devil and Daniel Johnston, 2005
Yönetmen: Jeff Feuerzeig
110’, Renkli, Siyah-Beyaz / İngilizce
Amerika’nın küçük bir kasabasında başlayarak kısa sürede parlayan ve ardından şeytan korkusu, paranoyalar ve akıl hastalığı yüzünden paramparça olan bir hayat. Daniel Johnston ve Şeytan, Kurt Cobain ve daha nice müzisyenin en büyük ilham kaynaklarından biri olan Daniel Johnston’ın trajik-komik hayatını anlatan, kalbinizi fethedecek, renkli ve hüzünlü bir film.

Aşk Şarkıları / Liebeslieder: Einstürzende Neubauten, 1993
Yönetmen: Klaus Maeck, Johanna Schenkel
98’, Renkli, Almanca - İngilizce
Alman müzik efsanesi Einstürzende Neubauten’ı kariyerinin doruğunda olduğu bir dönemde filme alan Aşk Şarkıları, topluluğun nasıl oluştuğunu, müzik sahnesini nasıl değiştirdiğini etkileyici görüntüler eşliğinde anlatıyor. Parasızlıktan davul alamayıp bidonlara vuran N. U. Unruh’un, acılar içinde bağırarak şarkı söyleyen Blixa Bargeld ile buluşmasından başlayan film, grubun ender bulunan röportaj ve görüntülerini içeriyor. Aşk Şarkıları, sadece grubun hayranları için değil, müziğin doğru ellerde nasıl biçim değiştirdiğini merak eden tüm müzikseverler için kaçırılmayacak bir şölen.

Sınırdan Ötesi / Step Across The Border, 1990
Yönetmen: Nicolas Humbert, Werner Penzel
90’, Renkli, Siyah-Beyaz / İngilizce - Almanca, 35 mm
İngiliz avangard caz müzisyeni Fred Frith’in Amerika’dan Japonya’ya uzanan yolculuğunu ve bu ülkelerde gerçekleştirdiği müzikal birliktelikleri beyaz perdeye taşıyan bir müzik ziyafeti. Herhangi bir anlatıma başvurmaksızın sadece müziğin ve coğrafi geçişlerin rehberliğinde ilerleyen Sınırdan Ötesi, gerçek bir müzisyenin hayatına ayna tutarken, müzik belgeselleri tarihinde yayınlandığı tarihten itibaren ’kült’ bir statü kazandı.

Tom’un Dünyası – Mundo, Monde, Mondo / The House of Tom – Mundo, Monde, Mondo, 2008
Yönetmen: Ana Jobim
58’, Renkli, Portekizce - İngilizce
Tüm dünyada milyonlarca hayranı olan bossa-nova’nın yaratıcılarından, müzik tarihinin en önemli bestecilerinden biri olarak gösterilen ve 1994 yılında hayata gözlerini yuman Anton Carlos Jobim’in dünyasına, karısı Ana Jobim tarafından kameraya alınan Tom’un Dünyası ile konuk oluyoruz.

Mekong Nehrinde Uyurgezer / Sleepwalking Through the Mekong, 2007
Yönetmen: John Pirozzi
68’, Renkli, Kmerce - İngilizce
Kasım ayında İstanbul’da konser verecek olan Amerikalı topluluk Dengue Fever’in peşinden Kamboçya’da sürprizlerle dolu bir turneye çıkıyoruz. Baskıcı rejim yüzünden kendi ülkesinden Amerika’ya kaçmak zorunda kalan Dengue Fever’ın Kamboçyalı vokalisti Chom Nimol’un, ülkesine duygusal dönüşü bir yana, grubun turne boyunca Kamboçya’nın eski ve efsanevi müzisyenleriyle gerçekleştirdiği performanslar ve uçuk konserler herhangi bir gezi belgeselinden daha vurucu ve ilham verici.

She –J, 2007
Yönetmen: Elvan Kıvılcım
62’, Renkli, Türkçe - İngilizce

İki kadın DJ üzerine yapılmış bir film. Biri Avrupalı, diğeri yüzyıllardır Avrupalı olmaya çalışan bir ülkenin vatandaşı; biri Hıristiyan, diğeri Müslüman kültürlü ülkelerden; biri dünyanın zengin Batılı bölümünden, diğeri zenginleşmeye çalışan, Doğulu kısmından... Ama her ikisi de kadın, DJ ve 11 yaşında erkek çocuk annesi. She-J, birbirinin diğer beni olan iki kadın, DJ Beyza ve DJ Dame hakkında olduğu kadar, Türkiye ile Avrupa kimliklerinin çatışması hakkında bir film.